Η εμφάνιση ενός ατόμου και ο φόβος της απόρριψης
13-02-2007
Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι γίνονται αγχώδεις και φοβούνται ότι άλλοι θα τους απορρίπτουν λόγω της φυσικής τους εμφάνισης.
Η υπερβολική αυτή ευαισθησία και οι φόβοι απόρριψης λόγω εμφάνισης, μπορεί να έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία. Για την αντιμετώπιση του εν λόγω προβλήματος, βοηθούν οι θετικές σκέψεις αυτοεκτίμησης και οι στενές σχέσεις με άλλους ανθρώπους.
Αμερικανοί επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Μπούφαλο, υποστηρίζουν ότι όταν τα κίνητρα για να φαίνεται κάποιος ελκυστικός πηγάζουν από φοβίες για απόρριψη από τους άλλους, τότε οι επιπτώσεις μπορεί να είναι δηλητηριώδεις για την ποιότητα ζωής και την υγεία του ατόμου. Το πρόβλημα μετριάζεται εάν το άτομο επικεντρώνεται στα δυνατά του σημεία και στην ανάπτυξη στενών σχέσεων με άλλους.
Σε μια πρώτη έρευνα, αξιολογήθηκαν 242 φοιτητές με βάση μια κλίμακα ευαισθησίας στην απόρριψη από άλλους λόγω σωματικής εμφάνισης ή ελκυστικότητας.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι αυτοί που παρουσίαζαν τα ψηλότερα επίπεδα ανησυχιών αναμενόμενης απόρριψης λόγω εμφάνισης, ήταν πιθανότερο να έχουν:
Χαμηλό επίπεδο αυτοεκτίμησης
Ψηλό επίπεδο νευρωτικής κατάστασης
Αισθήματα ανασφάλειας στις σχέσεις τους
Στήριζαν περισσότερο την αξία τους ως άτομα στην εμφάνιση τους
Θεωρούσαν συχνότερα τους εαυτούς τους τους ως σωματικά μη ελκυστικούς
Παρουσίαζαν συχνότερα διαταραχές της διατροφής
Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες με το πρόβλημα, ανησυχούσαν για το σώμα και το βάρος τους με παθολογικό τρόπο. Απέφευγαν να τρώνε όταν πεινούσαν, έκαναν σωματική άσκηση παρορμητικά και παρουσίαζαν συμπεριφορές βουλιμίας και προκλητών εμετών
Συγκρίναν συχνότερα τη σωματική τους ελκυστικότητα με άλλους και ένιωθαν άσχημα λόγω αυτής της σύγκρισης
Τα ευρήματα αυτά των Αμερικανών επιστημόνων είναι ενδιαφέροντα διότι δείχνουν ότι υπάρχουν διάφοροι γενεσιουργοί παράγοντες και μηχανισμοί για τους οποίους οι άνθρωποι μπορεί να αναπτύσσουν και να διατηρούν παθολογικές συμπεριφορές όπως υπερβολικές ή αυστηρές δίαιτες, παρορμητική σωματική άσκηση, βουλιμία ή προκλητούς εμετούς και σύγκριση ελκυστικότητας με άλλους.
Η κατανόηση των μηχανισμών που οδηγούν τους ανθρώπους στο να αναπτύσσουν παθολογικές συμπεριφορές που απειλούν τη σωματική και ψυχική τους υγεία, επιτρέπει μια καλύτερη και περισσότερο στοχευμένη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Η καλλιέργεια του αισθήματος της αυτοεκτίμησης, ο τονισμός των δυνατών σημείων της προσωπικότητας, η ενδυνάμωση και σύσφιξη των σχέσεων που ήδη έχουν με άλλους ανθρώπους, των ατόμων που υποφέρουν από αγχώδεις καταστάσεις λόγω της σωματικής τους εμφάνισης, θα μπορούσε να τους βοηθά να ξεπερνούν παθολογικές συμπεριφορές που δημιουργούν αρνητικές συνέπειες για τη σωματική και ψυχική τους υγεία.
Ο φόβος της απόρριψης: Μηχανισμός επιβίωσης
04-02-2012
Τα συναισθήματα και οι φόβοι μας χρειάζονται ερμηνεία και κατανόηση με ποιοτικές μεθόδους αιώνες δουλεμένες, όχι αριθμούς και στατιστικά κουτάκια.
Ο μηχανισμός αυτός του καθηγητή Κλινικής Ανθρωπολογίας John A. Rush. Όμως, μέρος του μηχανισμού και των αρχών του, φαίνεται να επαληθεύεται.
Ήδη από βρέφη, χρειαζόμαστε να ενταχθούμε σε μία ομάδα για 12 τουλάχιστον χρόνια, ώστε να επιβιώσουμε φυσικά, συναισθηματικά, πνευματικά. Στον πολιτισμό μας αυτό το έργο αναλαμβάνει η πυρηνική οικογένεια με τη βοήθεια των προγόνων ή το κράτος πρόνοιας (θεωρητικά). Κι αυτό πλέον αποτελεί μια γενετική αποτύπωση του είδους μας.
Ζούμε σε ομάδες, και μάλιστα μικρές έχοντας αποτυπώσει αυτή την ανάγκη από την βρεφική ηλικία, σε όλη μας τη ζωή, και τελικά σε όλη την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Η επιβίωσή μας εξαρτάται από την επιβίωση της ομάδας, φυσικά και συναισθηματικά.
Ο σκοπός του Φόβου της Απόρριψης, τη αποπομπής από την ομάδα είναι ένας μηχανισμός που κρατά το άτομο ενεργό συμμετέχων νου στην ομάδα. Για να προσφέρει στην ομάδα και να απολαύσει ταυτόχρονα τις συνθήκες επιβίωσης και ανάπτυξης.
Ακόμη και στην πορεία της κοινωνικής ζωής ως ενήλικας, το να βρεθώ εκτός της ομάδας, να βιώσω την απόρριψη, τον φόβο ότι δεν γίνομαι αποδεκτός, ισοδυναμεί με θάνατο, φυσικό και συναισθηματικό. Κι αυτός ο μηχανισμός είναι παγκόσμιος και διαπολιτισμικός.
Επομένως έννοιες κλειδιά για καλές και λειτουργικές σχέσεις:
Όσο πιο άκαμπτα όρια έχει μια κοινωνία (συστημική προσέγγιση), όσο πιο εσωστρεφής και ταξική είναι (κοινωνιολογική προσέγγιση), τόσο πιο δύσκολο γίνεται να αφήσεις ένα group και να εισέλθεις σε άλλο, ακόμη και το να φεύγεις από μια παρέα και να κάνεις καινούρια συχνά βιώνεται τραυματικά ή τουλάχιστον με συναισθηματική κόπωση.
Τα πράγματα δυσκολεύουν διότι, και σε περιπτώσεις με ρευστά όρια και κοινωνίες αποδοχής και αλληλεγγύης, το άτομο κουβαλά στις συναισθηματικές του αποσκευές (τα δυσεπίλυτα συναισθήματα στην ψυχοδυναμική προσέγγιση), στοιχεία από την προηγούμενη κατάσταση φόβου και συναισθηματικού θανάτου, που μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στην αναζήτηση νέου group.
Ερμηνεύοντας ή… παρερμηνεύοντας με αυτόν τον τρόπο τα μηνύματα που μας στέλνουν οι γύρω μας. Ο φόβος της απόρριψης ως αποτύπωση, μας συνοδεύει σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας και είναι απόλυτα φυσιολογικός.
Συχνά, οι άνθρωποι προσαρμόζονται σε αυτό τον φόβο, αυτή την αίσθηση απειλής, με stress. Το stress αποτελεί μια κατάσταση ανισορροπίας και εσωτερικής διαμάχης.
Σε μια τέτοια κατάσταση οι ανώτερες λειτουργίες μας μειώνονται σε βαθμό που δεν μπορούμε να πάρουμε αποφάσεις, στρεφόμαστε στον εαυτό μας και αδυνατούμε να επεξεργαστούμε πληροφορίες και λογικά επιχειρήματα.
Στο επίπεδο της Συμβουλευτικής και της Θεραπείας, ήδη περιγράφοντας έναν βιωμένο φόβο ως εργαλείο επιβίωσης, ξεκινάμε μια θετική αναδιατύπωση για τον «θεραπευόμενο». Δίνοντας αυτή την προοπτική, παύει να αισθάνεται ως «ασθενής», αδύναμος ή προβληματικός, αποκτά μία stress reduce εξήγηση του φόβου του και απαλλάσσεται από την σύγχυση, την άρνηση κλπ.
Η μνήμη κατασκευάζεται πολιτισμικά και διανοητικά. Η σύγχρονη Νευρο-Ανθρωπολογία μιλά για πολιτισμικά προσλαμβανόμενες εγκεφαλικές.
Έτσι ένας θεραπευτής μπορεί να παρέμβει και να αλλάξει το νόημα μιας αρνητικής συναισθηματικής αποσκευής είτε αλλάζοντας την πρώτη ερμηνεία του τραυματικού μηνύματος είτε κάνοντας μια θετική αναδιατύπωση σε σχέση με τον τωρινό εαυτό.
13-02-2007
Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι γίνονται αγχώδεις και φοβούνται ότι άλλοι θα τους απορρίπτουν λόγω της φυσικής τους εμφάνισης.
Η υπερβολική αυτή ευαισθησία και οι φόβοι απόρριψης λόγω εμφάνισης, μπορεί να έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία. Για την αντιμετώπιση του εν λόγω προβλήματος, βοηθούν οι θετικές σκέψεις αυτοεκτίμησης και οι στενές σχέσεις με άλλους ανθρώπους.
Αμερικανοί επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Μπούφαλο, υποστηρίζουν ότι όταν τα κίνητρα για να φαίνεται κάποιος ελκυστικός πηγάζουν από φοβίες για απόρριψη από τους άλλους, τότε οι επιπτώσεις μπορεί να είναι δηλητηριώδεις για την ποιότητα ζωής και την υγεία του ατόμου. Το πρόβλημα μετριάζεται εάν το άτομο επικεντρώνεται στα δυνατά του σημεία και στην ανάπτυξη στενών σχέσεων με άλλους.
Σε μια πρώτη έρευνα, αξιολογήθηκαν 242 φοιτητές με βάση μια κλίμακα ευαισθησίας στην απόρριψη από άλλους λόγω σωματικής εμφάνισης ή ελκυστικότητας.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι αυτοί που παρουσίαζαν τα ψηλότερα επίπεδα ανησυχιών αναμενόμενης απόρριψης λόγω εμφάνισης, ήταν πιθανότερο να έχουν:
Χαμηλό επίπεδο αυτοεκτίμησης
Ψηλό επίπεδο νευρωτικής κατάστασης
Αισθήματα ανασφάλειας στις σχέσεις τους
Στήριζαν περισσότερο την αξία τους ως άτομα στην εμφάνιση τους
Θεωρούσαν συχνότερα τους εαυτούς τους τους ως σωματικά μη ελκυστικούς
Παρουσίαζαν συχνότερα διαταραχές της διατροφής
Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες με το πρόβλημα, ανησυχούσαν για το σώμα και το βάρος τους με παθολογικό τρόπο. Απέφευγαν να τρώνε όταν πεινούσαν, έκαναν σωματική άσκηση παρορμητικά και παρουσίαζαν συμπεριφορές βουλιμίας και προκλητών εμετών
Συγκρίναν συχνότερα τη σωματική τους ελκυστικότητα με άλλους και ένιωθαν άσχημα λόγω αυτής της σύγκρισης
Τα ευρήματα αυτά των Αμερικανών επιστημόνων είναι ενδιαφέροντα διότι δείχνουν ότι υπάρχουν διάφοροι γενεσιουργοί παράγοντες και μηχανισμοί για τους οποίους οι άνθρωποι μπορεί να αναπτύσσουν και να διατηρούν παθολογικές συμπεριφορές όπως υπερβολικές ή αυστηρές δίαιτες, παρορμητική σωματική άσκηση, βουλιμία ή προκλητούς εμετούς και σύγκριση ελκυστικότητας με άλλους.
Η κατανόηση των μηχανισμών που οδηγούν τους ανθρώπους στο να αναπτύσσουν παθολογικές συμπεριφορές που απειλούν τη σωματική και ψυχική τους υγεία, επιτρέπει μια καλύτερη και περισσότερο στοχευμένη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Η καλλιέργεια του αισθήματος της αυτοεκτίμησης, ο τονισμός των δυνατών σημείων της προσωπικότητας, η ενδυνάμωση και σύσφιξη των σχέσεων που ήδη έχουν με άλλους ανθρώπους, των ατόμων που υποφέρουν από αγχώδεις καταστάσεις λόγω της σωματικής τους εμφάνισης, θα μπορούσε να τους βοηθά να ξεπερνούν παθολογικές συμπεριφορές που δημιουργούν αρνητικές συνέπειες για τη σωματική και ψυχική τους υγεία.
Ο φόβος της απόρριψης: Μηχανισμός επιβίωσης
04-02-2012
Τα συναισθήματα και οι φόβοι μας χρειάζονται ερμηνεία και κατανόηση με ποιοτικές μεθόδους αιώνες δουλεμένες, όχι αριθμούς και στατιστικά κουτάκια.
Ο μηχανισμός αυτός του καθηγητή Κλινικής Ανθρωπολογίας John A. Rush. Όμως, μέρος του μηχανισμού και των αρχών του, φαίνεται να επαληθεύεται.
Οι άνθρωποι λειτουργούν ως small - group animals. Οργανώνονται δηλαδή από το ξεκίνημα έως και το τέλος της ζωή τους σε ομάδες - οικογένεια, ζευγάρια για αναπαραγωγή του DNA, φίλοι, συγγενείς, συνεργάτες, Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς, κόμμα, έθνος, κλπ.
Ήδη από βρέφη, χρειαζόμαστε να ενταχθούμε σε μία ομάδα για 12 τουλάχιστον χρόνια, ώστε να επιβιώσουμε φυσικά, συναισθηματικά, πνευματικά. Στον πολιτισμό μας αυτό το έργο αναλαμβάνει η πυρηνική οικογένεια με τη βοήθεια των προγόνων ή το κράτος πρόνοιας (θεωρητικά). Κι αυτό πλέον αποτελεί μια γενετική αποτύπωση του είδους μας.
Ζούμε σε ομάδες, και μάλιστα μικρές έχοντας αποτυπώσει αυτή την ανάγκη από την βρεφική ηλικία, σε όλη μας τη ζωή, και τελικά σε όλη την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Η επιβίωσή μας εξαρτάται από την επιβίωση της ομάδας, φυσικά και συναισθηματικά.
Ο φόβος, πιο συγκεκριμένα ο φόβος της απόρριψης από την ομάδα, δεν είναι ένας ψυχολογικός μηχανισμός αλλά μια γενετική, ανθρωπολογική αποτύπωση των τελευταίων 3-4 εκατομμυρίων ετών.
Ο σκοπός του Φόβου της Απόρριψης, τη αποπομπής από την ομάδα είναι ένας μηχανισμός που κρατά το άτομο ενεργό συμμετέχων νου στην ομάδα. Για να προσφέρει στην ομάδα και να απολαύσει ταυτόχρονα τις συνθήκες επιβίωσης και ανάπτυξης.
Ακόμη και στην πορεία της κοινωνικής ζωής ως ενήλικας, το να βρεθώ εκτός της ομάδας, να βιώσω την απόρριψη, τον φόβο ότι δεν γίνομαι αποδεκτός, ισοδυναμεί με θάνατο, φυσικό και συναισθηματικό. Κι αυτός ο μηχανισμός είναι παγκόσμιος και διαπολιτισμικός.
Επομένως έννοιες κλειδιά για καλές και λειτουργικές σχέσεις:
Αποδοχή, ομαδικότητα, αλληλεγγύη, αμοιβαιότητα.Επιβίωση της ομάδας, της οικογένειας, της εταιρείας, του κόμματος, / Επιβίωση του εαυτού.
Όσο πιο άκαμπτα όρια έχει μια κοινωνία (συστημική προσέγγιση), όσο πιο εσωστρεφής και ταξική είναι (κοινωνιολογική προσέγγιση), τόσο πιο δύσκολο γίνεται να αφήσεις ένα group και να εισέλθεις σε άλλο, ακόμη και το να φεύγεις από μια παρέα και να κάνεις καινούρια συχνά βιώνεται τραυματικά ή τουλάχιστον με συναισθηματική κόπωση.
Τα πράγματα δυσκολεύουν διότι, και σε περιπτώσεις με ρευστά όρια και κοινωνίες αποδοχής και αλληλεγγύης, το άτομο κουβαλά στις συναισθηματικές του αποσκευές (τα δυσεπίλυτα συναισθήματα στην ψυχοδυναμική προσέγγιση), στοιχεία από την προηγούμενη κατάσταση φόβου και συναισθηματικού θανάτου, που μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στην αναζήτηση νέου group.
Δηλαδή, η εμπειρία της απειλής, της απόρριψης, του φόβου, αποθηκεύεται στον «σκληρό μας δίσκο» και σε κάθε παρόμοια κατάσταση, την ανακαλούμε σε κλάσματα όχι ως γεγονός, αλλά ως συναισθηματική κατάσταση/αντίδραση.
Ερμηνεύοντας ή… παρερμηνεύοντας με αυτόν τον τρόπο τα μηνύματα που μας στέλνουν οι γύρω μας. Ο φόβος της απόρριψης ως αποτύπωση, μας συνοδεύει σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας και είναι απόλυτα φυσιολογικός.
Συχνά, οι άνθρωποι προσαρμόζονται σε αυτό τον φόβο, αυτή την αίσθηση απειλής, με stress. Το stress αποτελεί μια κατάσταση ανισορροπίας και εσωτερικής διαμάχης.
Σε μια τέτοια κατάσταση οι ανώτερες λειτουργίες μας μειώνονται σε βαθμό που δεν μπορούμε να πάρουμε αποφάσεις, στρεφόμαστε στον εαυτό μας και αδυνατούμε να επεξεργαστούμε πληροφορίες και λογικά επιχειρήματα.
Κάθε είδους λογική διατύπωση σε καταστάσεις stress μπορούν να προσληφθεί ως μια ακόμη αυστηρή κριτική, επομένως και ως φόβος ενδεχόμενης απόρριψης από τους άλλους λόγω της αδυναμίας μου να μείνω ψύχραιμος.
Στο επίπεδο της Συμβουλευτικής και της Θεραπείας, ήδη περιγράφοντας έναν βιωμένο φόβο ως εργαλείο επιβίωσης, ξεκινάμε μια θετική αναδιατύπωση για τον «θεραπευόμενο». Δίνοντας αυτή την προοπτική, παύει να αισθάνεται ως «ασθενής», αδύναμος ή προβληματικός, αποκτά μία stress reduce εξήγηση του φόβου του και απαλλάσσεται από την σύγχυση, την άρνηση κλπ.
Η μνήμη κατασκευάζεται πολιτισμικά και διανοητικά. Η σύγχρονη Νευρο-Ανθρωπολογία μιλά για πολιτισμικά προσλαμβανόμενες εγκεφαλικές.
Έτσι ένας θεραπευτής μπορεί να παρέμβει και να αλλάξει το νόημα μιας αρνητικής συναισθηματικής αποσκευής είτε αλλάζοντας την πρώτη ερμηνεία του τραυματικού μηνύματος είτε κάνοντας μια θετική αναδιατύπωση σε σχέση με τον τωρινό εαυτό.
Ο ψυχικός πόνος της απόρριψης και διαπροσωπικές σχέσεις
01-11-2011
Ο ψυχικός πόνος που νιώθουν οι άνθρωποι λόγω απόρριψης τους από μια σχέση ή από την κοινωνία, είναι εξαιρετικά έντονος και ανάλογος με αυτόν που αισθάνονται όταν υφίστανται σοβαρό σωματικό τραυματισμό.
Οι αντιδράσεις που έχουν λόγω απόρριψης από ένα κοινωνικό ή προσωπικό δεσμό, είναι απρόβλεπτες. Χαρακτηρίζονται από ψηλό βαθμό συναισθηματικής έντασης και δεν είναι προϊόν προσεκτικής περίσκεψης.
Υπάρχει αναλογία και επικάλυψη μεταξύ του πόνου που προκύπτει λόγω σωματικού τραυματισμού και της ψυχικής κατάστασης που προκύπτει όταν υπάρχει απόρριψη από μια σχέση. Οι μηχανισμοί που ενεργοποιούνται όταν οι άνθρωποι αισθάνονται απόρριψη είναι οι ίδιοι όπως όταν νιώθουν σωματικό πόνο.
Τώρα υπάρχουν στοιχεία που εξηγούν το αίσθημα του έντονου σωματικού πόνου που νιώθουμε όταν χάνουμε ένα αγαπημένο πρόσωπο, όταν νιώθουμε αποκλεισμό ή απόρριψη από μια κοινωνική ομάδα στην οποία ανήκουμε.
Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, πρόκειται για αρχέγονα συστήματα αντίδρασης που αναπτύχθηκαν στον ανθρώπινο εγκέφαλο πριν από εκατομμύρια χρόνια. Ήταν απαραίτητα για την επιβίωση των πρωτόγονων ανθρώπων.
Για το λόγο αυτό δημιουργήθηκαν στον πρωτόγονο άνθρωπο μηχανισμοί προσαρμογής. Παρά το γεγονός ότι πλέον η απόρριψη δεν ισοδυναμεί με θάνατο, εντούτοις οι ενστικτώδεις αντιδράσεις παραμένουν μέχρι σήμερα.
Αυστραλοί ερευνητές πιστεύουν ότι οι αντανακλαστικοί αυτοί μηχανισμοί πιθανόν να άρχισαν να εγκαθίστανται στα θηλαστικά πριν δεκάδες εκατομμύρια χρόνια όταν τα βρέφη άρχισαν να εξαρτώνται από τη μητέρα τους για το γάλα.
Στον εγκέφαλο μια αρχέγονη περιοχή (periaqueductal grey) πιθανόν να είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία του αισθήματος πόνου που προκύπτει λόγω απόρριψης.
Σε πειραματόζωα (αρουραίους) η περιοχή αυτή συντονίζει την εκπομπή υπερηχητικών σημάτων από νεογνά όταν αποχωρίζονται από τη μητέρα τους. Τα σήματα αυτά λαμβάνονται από τη μητέρα η οποία τότε αναζητεί το μικρό της. Η ίδια δομή του εγκεφάλου συντονίζει τους μηχανισμούς μάχης ή φυγής όταν υπάρχουν φυσικές απειλές.
Σε έρευνες που έγιναν στον εγκέφαλο εθελοντών με τη βοήθεια λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας, βρέθηκε ότι οι δομές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται σε περιπτώσεις που υπάρχει ψυχικός πόνος λόγω κοινωνικής απόρριψης, είναι οι ίδιες που ενεργοποιούνται όταν υπάρχει σωματικός πόνος.
Τα δεδομένα αυτά υποστηρίζουν ότι οι ίδιες δομές του εγκεφάλου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στις περιπτώσεις φυσικών κίνδυνων όσο και στις ψυχικές καταστάσεις αποκλεισμού ή απόρριψης.
Συνοπτικά βλέπουμε ότι όταν υπάρχει απόρριψη με διακοπή προσωπικών ή κοινωνικών δεσμών, φυσιολογικοί μηχανισμοί στον εγκέφαλο δημιουργούν πραγματικά μεγάλο πόνο ανάλογο αυτού των σωματικών βλαβών που συχνά συνοδεύεται με απρόβλεπτες και απερίσκεπτες αντιδράσεις.
01-11-2011
Ο ψυχικός πόνος που νιώθουν οι άνθρωποι λόγω απόρριψης τους από μια σχέση ή από την κοινωνία, είναι εξαιρετικά έντονος και ανάλογος με αυτόν που αισθάνονται όταν υφίστανται σοβαρό σωματικό τραυματισμό.
Οι αντιδράσεις που έχουν λόγω απόρριψης από ένα κοινωνικό ή προσωπικό δεσμό, είναι απρόβλεπτες. Χαρακτηρίζονται από ψηλό βαθμό συναισθηματικής έντασης και δεν είναι προϊόν προσεκτικής περίσκεψης.
Υπάρχει αναλογία και επικάλυψη μεταξύ του πόνου που προκύπτει λόγω σωματικού τραυματισμού και της ψυχικής κατάστασης που προκύπτει όταν υπάρχει απόρριψη από μια σχέση. Οι μηχανισμοί που ενεργοποιούνται όταν οι άνθρωποι αισθάνονται απόρριψη είναι οι ίδιοι όπως όταν νιώθουν σωματικό πόνο.
Τώρα υπάρχουν στοιχεία που εξηγούν το αίσθημα του έντονου σωματικού πόνου που νιώθουμε όταν χάνουμε ένα αγαπημένο πρόσωπο, όταν νιώθουμε αποκλεισμό ή απόρριψη από μια κοινωνική ομάδα στην οποία ανήκουμε.
Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, πρόκειται για αρχέγονα συστήματα αντίδρασης που αναπτύχθηκαν στον ανθρώπινο εγκέφαλο πριν από εκατομμύρια χρόνια. Ήταν απαραίτητα για την επιβίωση των πρωτόγονων ανθρώπων.
Η πρόσβαση τους σε τροφές και άλλους πόρους για την επιβίωση τους, εξαρτάτο από το εάν παρέμεναν ή όχι μέλος μια ομάδας ανθρώπων. Η απόρριψη τους ήταν θέμα ζωής ή θανάτου.
Για το λόγο αυτό δημιουργήθηκαν στον πρωτόγονο άνθρωπο μηχανισμοί προσαρμογής. Παρά το γεγονός ότι πλέον η απόρριψη δεν ισοδυναμεί με θάνατο, εντούτοις οι ενστικτώδεις αντιδράσεις παραμένουν μέχρι σήμερα.
Η απόρριψη σηματοδοτεί κίνδυνο, ερμηνεύεται ως απειλή για την επιβίωση και μια τέτοια κατάσταση δημιουργεί αισθήματα έντονου ψυχικού πόνου με απρόβλεπτες και απερίσκεπτες αντιδράσεις.
Στους ανθρώπους το αίσθημα ότι είναι συνδεδεμένοι με άλλους είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη σωματική και ψυχική τους υγεία.
Αυστραλοί ερευνητές πιστεύουν ότι οι αντανακλαστικοί αυτοί μηχανισμοί πιθανόν να άρχισαν να εγκαθίστανται στα θηλαστικά πριν δεκάδες εκατομμύρια χρόνια όταν τα βρέφη άρχισαν να εξαρτώνται από τη μητέρα τους για το γάλα.
Στον εγκέφαλο μια αρχέγονη περιοχή (periaqueductal grey) πιθανόν να είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία του αισθήματος πόνου που προκύπτει λόγω απόρριψης.
Σε πειραματόζωα (αρουραίους) η περιοχή αυτή συντονίζει την εκπομπή υπερηχητικών σημάτων από νεογνά όταν αποχωρίζονται από τη μητέρα τους. Τα σήματα αυτά λαμβάνονται από τη μητέρα η οποία τότε αναζητεί το μικρό της. Η ίδια δομή του εγκεφάλου συντονίζει τους μηχανισμούς μάχης ή φυγής όταν υπάρχουν φυσικές απειλές.
Σε έρευνες που έγιναν στον εγκέφαλο εθελοντών με τη βοήθεια λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας, βρέθηκε ότι οι δομές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται σε περιπτώσεις που υπάρχει ψυχικός πόνος λόγω κοινωνικής απόρριψης, είναι οι ίδιες που ενεργοποιούνται όταν υπάρχει σωματικός πόνος.
Τα δεδομένα αυτά υποστηρίζουν ότι οι ίδιες δομές του εγκεφάλου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στις περιπτώσεις φυσικών κίνδυνων όσο και στις ψυχικές καταστάσεις αποκλεισμού ή απόρριψης.
Συνοπτικά βλέπουμε ότι όταν υπάρχει απόρριψη με διακοπή προσωπικών ή κοινωνικών δεσμών, φυσιολογικοί μηχανισμοί στον εγκέφαλο δημιουργούν πραγματικά μεγάλο πόνο ανάλογο αυτού των σωματικών βλαβών που συχνά συνοδεύεται με απρόβλεπτες και απερίσκεπτες αντιδράσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου