1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το μάθημα της Ψυχολογίας έχει μια ιδιαιτερότητα που το καθιστά χρήσιμο για τον καθένα. Η Ψυχολογία, ως επιστήμη που μελετά τη συμπεριφορά του ανθρώπου, ασχολείται με τον τρόπο που ο καθένας μας αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του και ενεργεί μέσα σε αυτό. Γι αυτό και το μάθημα της ψυχολογίας αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί, όταν ξεκινάτε από το σπίτι νηστικοί, νιώθετε νευρικοί στο σχολείο? Σας απασχόλησε ποτέ το γεγονός ότι, παρ΄όλο που διαβάσατε καλά, συχνά η πίεση να πάρετε καλό βαθμό ΄΄ μπλοκάρει ΄΄ την σκέψη σας? Διερωτηθήκατε γιατί συμβαίνει αυτό όπως και γιατί συμβαίνουν άλλα παρόμοια μικρά αλλά σημαντικά γεγονότα, που σας απασχολούν ιδιαίτερα καμιά φορά και για τα οποία δυσκολεύεστε να δώσετε κάποια εξήγηση? Την απάντηση σε όλα αυτά προσπαθεί από την αρχαιότητα να δώσει η Ψυχολογία.
Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας φιλοδοξεί να λύσει τις παραπάνω αλλά και πολλές άλλες απορίες σας. Μελετώντας το, θα διαπιστώσετε ότι μπορεί κανείς από μόνος του να δώσει τις απαντήσεις, στο μέτρο του δυνατού, για το θαυμαστό τρόπο της αλληλεπίδρασης μας με το περιβάλλον και να εξηγήσει αρκετά θέματα που ίσως τον απασχολούν και για τα οποία αναζητά ερμηνεία ή και βοήθεια, συχνά χωρίς αποτέλεσμα.
Η Ψυχολογία, όπως και κάθε επιστήμη, είναι χωρισμένη σε κλάδους οι οποίοι μελετούν, ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί, διαφορετικά θέματα που αφορούν την συμπεριφορά. Στο βιβλίο αυτό θα βρείτε στοιχεία από την Ιστορία της Ψυχολογίας, από τις θεωρίες για την προσωπικότητα και από την μεθοδολογία που ακολουθούν οι ψυχολόγοι στην έρευνα. Επίσης θα βρείτε πληροφορίες και απαντήσεις για θέματα και προβλήματα που αφορούν την αντίληψη, τη νόηση-σκέψη, τη μάθηση-μνήμη, τα κίνητρα και τα συναισθήματα, την εξέλιξη του ατόμου, τις ατομικές διαφορές τη σχέση του ατόμου με την κοινωνία, την οργάνωση της εργασίας του, τη θέση του στο σχολείο και σε άλλους τομείς της ζωής, καθώς και πληροφορίες και απαντήσεις σε θέματα ψυχικής υγείας.
Καλό σας ταξίδι στον κόσμο της επιστήμης της συμπεριφοράς!
2. Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ
2.1 Η σύγχρονη Ψυχολογία > Ορισμός και αντικείμενο
Αν θέσει κανείς το ερώτημα ΄΄ τι είναι ψυχολογία ΄΄ σε έναν απλό άνθρωπο, δεν θα είναι καθόλου σίγουρο αν θα πάρει κάποια απάντηση και αν αυτή θα είναι η σωστή. Αρκετοί άνθρωποι τη θεωρούν σχετική ή και την ταυτίζουν με τη μαντική, την παραψυχολογία, τη φιλοσοφία ή την παιδαγωγική. Το πρόβλημα αυτό φαίνεται να σχετίζεται με το ότι ΄΄ η Ψυχολογία έχει μακρό παρελθόν αλλά μικρή ιστορία ΄΄. Όπως τόνισε και ο Εμπινχάους (Ebbinghaus). Θέματα που απασχολούν σήμερα την Ψυχολογία αποτέλεσαν, από πολύ παλιά, αντικείμενο της Φιλοσοφίας. Η Ψυχολογία όμως, ως αυτόνομη επιστήμη, έχει μικρή ιστορία, όπως ια δούμε και σε επόμενο κεφάλαιο. Θα γνωρίσουμε λοιπόν εδώ την Ψυχολογία ως αυτόνομη επιστήμη και σύγχρονη επιστήμη. Έτσι, χρειάζεται να σημειώσουμε ότι :
ΟΡΙΣΜΟΣ
Η σύγχρονη Ψυχολογία είναι επιστήμη που εξετάζει τη συμπεριφορά και το βίωμα κα επιδιώκει την ερμηνεία τους.
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΙ ΒΙΩΜΑ
Με αυτή την άποψη (ορισμό) συμφωνούν οι περισσότεροι ειδικοί. Ορισμένοι κάνουν λόγο απλώς για συμπεριφορά και εννοούν μόνο την εξωτερική, άλλοι πάλι μιλούν για εξωτερική(ή έκδηλη) και εσωτερική (ή άδηλη)συμπεριφορά, δηλαδή το βίωμα. Την εξωτερική συμπεριφορά μπορεί ο καθένας να την παρατηρήσει (π.χ μια επιθετική πράξη κάποιου), πράγμα που δε συμβαίνει με την εσωτερική. Όμως οι άνθρωποι, όπως γνωρίζουμε, έχουν σκέψεις, επιθυμίες, σκοπούς, αλλά και πόνους, που ορισμένες φορές μάλιστα δεν θέλουν καν να τους φανερώσουν (πβ. Και το σύγχρονο τραγούδι με την χαρακτηριστική αναφορά ΄΄ όποιος πονά και δεν το φανερώνει ΄΄). Η εξωτερική και η εσωτερική, λοιπόν, συμπεριφορά είναι το αντικείμενο της σύγχρονης Ψυχολογίας.
ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
Το πώς η Ψυχολογία εξετάζει αυτή τη συμπεριφορά θα μας απασχολήσει σύντομα στο κεφάλαιο των μεθόδων. Έχει πάντως διαπιστωθεί, όπως θα φανεί σε αρκετά θέματα που θα ακολουθήσουν, ότι η συμπεριφορά είναι σύνθετη, μεταβάλλεται εύκολα και συνεχώς και . εξαρτάται από πολλούς παράγοντες (πολυπαραγοντική αιτιότητα). Γι΄΄ αυτό και το αντικείμενο της σύγχρονης Ψυχολογίας είναι σύνθετο, με αποτέλεσμα ο σοβαρός ψυχολόγος – ερευνητής να μην κάνει απόλυτες εκτιμήσεις, ερμηνείες και προβλέψεις. Αυτό άλλωστε είναι και το γνώρισμα που διαφοροποιεί την επιστημονική ψυχολογική γνώση από την πρόχειρη καθημερινή αντιμετώπιση θεμάτων της συμπεριφοράς.
Το ότι η συμπεριφορά είναι σύνθετη, ποικίλη και συνεχώς μεταβαλλόμενη και ακόμη το ότι ειδικά στην Ψυχολογία ο ερευνητής( μπορεί να) είναι συγχρόνως και αντικείμενο της έρευνας του συνιστούν την ιδιομορφία και την ιδιαιτερότητα της Ψυχολογίας ως επιστήμης. Οι δυσκολίες που σχετίζονται με τα δυο αυτά γνωρίσματα της Ψυχολογίας αντιμετωπίζονται με τις ποικίλες μεθόδους που, όπως θα δούμε, έχουν αναπτυχθεί στο πλαίσιο της επιστήμης αυτής.
.bmp)
.bmp)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου