πώς αντιλαμβανόμαστε συνειδητά;

αποκλεισμό από την επίγνωση

το νόημα που θα δώσουμε γύρω μας και μέσα μας
Νόημα και Νόηση
Θέτουμε κατά μέρος τις αρχικές μας πεποιθήσεις και προκαταλήψεις, προκειμένου να επικεντρωθούμε στα πρωταρχικά και άμεσα δεδομένα στοιχεία
μελέτης της Αντίληψης
Θεωρία του Ερεθίσματος

Κάθε αντιληπτική πράξη συνίσταται στην εστίαση στο αντικείμενο της προσοχής μας (εικόνα) και στον αποκλεισμό από την επίγνωση μας όλων των προσώρας ξένων ερεθισμάτων (πεδίο). 

Φαινομενολογική Ψυχολογία
Εισηγητής: Θωμάς Θεοδοσίου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

Οι απαρχές της Φαινομενολογίας

Ο Ιδρυτής της Φαινομενολογίας είναι ο Edmund Husserl (1859-1938).

Βασικές έννοιες της Φαινομενολογίας
 Προθετικότητα
 Ο όρος σχετίζεται με το πώς αντιλαμβανόμαστε συνειδητά
 τον κόσμο μας. Εξαρτάται από την προθετικότητά μας το νόημα
 που θα δώσουμε γύρω μας και μέσα μας.

Νόημα και Νόηση
 Συγκεκριμένα, «για ό, τι βιώνεται χρησιμοποιείται ο όρος
 Νόημα, ενώ για τον τρόπο με τον οποίο βιώνεται
 χρησιμοποιείται ο όρος Νόηση».
 (Παράδειγμα με Ανάμνηση)

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ
 1ο βήμα: ο κανόνας της παρένθεσης
 Θέτουμε κατά μέρος τις αρχικές μας πεποιθήσεις και προκαταλήψεις, προκειμένου να επικεντρωθούμε στα πρωταρχικά και άμεσα δεδομένα της εμπειρίας μας. (παράδειγμα με συνάντηση μ’ ένα πρόσωπο, για το οποίο έχουμε ακούσει ορισμένα αρνητικά σχόλια)
 → Κριτική: Ανέφικτο να πραγματοποιηθεί οριστικά ή ολοκληρωμένα.
 2ο βήμα: ο κανόνας της περιγραφής
 «περιγράψτε, μην εξηγείτε»
 (παράδειγμα με υποχόνδριο που φοβάται για τη σωματική του υγεία και παρερμηνεύει βάσει ανεπαρκών ιατρικών γνώσεων)
 → Κριτική: Ανέφικτο να πραγματοποιηθεί γιατί πάντα θα υπάρχει και το ερμηνευτικό στοιχείο.
 3ο βήμα: ο κανόνας της οριζόντιας προσέγγισης (ή κανόνας της εξίσωσης)
 Ισάξια ερμηνεία και αντιμετώπιση όλων των δεδομένων των εμπειριών, χωρίς επιβολή προτιμήσεων ή ιεραρχίας.
 → Κριτική: Ανέφικτο να πραγματοποιηθεί γιατί σίγουρα θα υπάρξει μια στοιχειώδης προτίμηση.
 Και στα 3 βήματα θετική η προσπάθεια προσέγγισης της εμπειρίας.
 → Περίπτωση: χωρισμένη γυναίκα- συνάντηση σε πάρτι

Η ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ
 Εξωτερική Εμφάνιση (ένδυση, φυσική ομορφιά, παχυσαρκία)
 Εκφράσεις Προσώπου, Ονόματος και Ιδιοκτησίας (συναισθήματα ̶ ιδιαιτερότητα ονόματος ̶ «μάρκα»-προτίμηση)
 Μη λεκτική Συμπεριφορά και Φωνή (συχνότητα οπτικής επαφής, χειρονομίες, στάση σώματος, έκταση προσωπικού χώρου ̶ ύψος, βάθος, ένταση φωνής)
 Προδιάθεση και Προκατάληψη (θετικά ή αρνητικά κίνητρα παροχής βοηθείας με ανάλογες συνέπειες ̶ στερεότυπα, ρατσισμός)
 Κοινωνικό Περιβάλλον και Πλαίσιο (ρόλος ̶ σχέσεις)
 Προβολή (προώθηση προσωπικού εαυτού στους άλλους)
 Βασικά Χαρακτηριστικά (εγκαρδιότητα αντί ψυχρότητας)
 Πρώτες Εντυπώσεις (προσωπική προσέγγιση)
 Αλληλεπίδραση (επιθυμία προβολής συγκεκριμένης εικόνας του εαυτού μας, αντιδραστικοί μηχανισμοί, υποθέσεις αναφορικά με την κρίση των άλλων για μας, αμοιβαίες οπτικές)

Φαινομενολογία:
 Επιλεκτικά ανακαλούμενες προγενέστερες εμπειρίες (ενθύμηση προηγούμενων εμφανησιακών ή ενδοψυχικών χαρακτηριστικών ατόμων)
 Τρέχουσα συναισθηματικά κατάσταση του παρατηρητή (ψυχολογική κατάσταση → επιπτώσεις στο αποτέλεσμα)
 Προσδοκίες αναφορικά με το άτομο που γίνεται αντιληπτό (προσωπική χρησιμοθηρική, ωφελιμιστική και τυχοδιωκτική σκοπιά, επίτευξη ή ματαίωση)

ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ
 Προσεγγίσεις μελέτης της Αντίληψης
 Θεωρία του Ερεθίσματος (φυσιολογική αντιστοιχία)
 Θεωρία της Μορφής (Gestalt) (εγγενείς ιδιότητες)
 Θεωρία του Συμπεράσματος (εμπειριοκρατική οπτική)
 → Η ανθρώπινη αντίληψη, η οποία βασίζεται τόσο σε εγγενείς όσο και σε εμπειρικές μεταβλητές, αποτελεί πρωτίστως ερμηνευτική διαδικασία.
 Αντιλαμβανόμαστε ένα αντικείμενο → Γίνεται το επίκεντρο της προσοχής μας
 Σχέση Εικόνας-Πεδίου
 Κάθε αντιληπτική πράξη συνίσταται στην εστίαση στο αντικείμενο της προσοχής μας (εικόνα) και στον αποκλεισμό από την επίγνωση μας όλων των προσώρας ξένων ερεθισμάτων (πεδίο). (παράδειγμα με γραφείο που αποτυπώνεται ως φόντο)

Η ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ
 «Η αλήθεια είναι ότι θεωρώ τον εαυτό μου ρήμα και όχι
 προσωπική αντωνυμία. Ρήμα είναι οτιδήποτε εκφράζει ότι
 υπάρχει κανείς, ότι ενεργεί, ότι υποφέρει. Εγώ τα εκφράζω
 και τα τρία.» Ulysses Grant
 Όσο μεγαλύτερη εξωτερική πίεση νιώθουμε να μας ασκείται τόσο πιο δυσάρεστη μας γίνεται η επιβεβλημένη δραστηριότητα
 Φαινόμενο της επίκτητης αίσθησης αδυναμίας
 Μοντέλο αλληλεπίδρασης
 Υπόθεση των προσωρινών, «σχεσιακά εξαρτώμενων εαυτών»
 Φαινομενολογική οπτική του «εαυτού»
 Ιδιοδεκτικότητα (το σώμα μας, μας ανήκει)
 Εξαναγκαστικές Καταστάσεις (ακραίες, απροσδόκητες καταστάσεις με ανάλογες επιπτώσεις στον «εαυτό»)
 Πολλαπλές Προσωπικότητες (δύο ή περισσότεροι «εαυτοί» σε ένα ανθρώπινο ον, παράδειγμα της Eve White- Eve Black)
 → Σχέση «Εαυτού» και Μνήμης.