To πρόβλημα της σχέσης ύλης-πνεύματος []Η ριζική αντίθεση πνεύματος και ύλης, έφερε τον Καρτέσιο αντιμέτωπο με ένα επιπλέον πρόβλημα.
Πώς γίνεται η επικοινωνία των δύο αυτών κόσμων;
Ποια είναι και με ποιον τρόπο γίνεται η επαφή με τα εκτατά σώματα μιας υπόστασης που δεν καταλαμβάνει έκταση στον χώρο;
Πώς, για παράδειγμα, το πνεύμα συλλέγει τα πληροφοριακά δεδομένα των αισθήσεων;
Ο Καρτέσιος, για να λύσει αυτό το πρόβλημα, ανέπτυξε μια θεωρία περί αλληλεπίδρασης σώματος-πνεύματος μέσω της επίφυσης (κωναρίου), ενός αδένα στο κέντρο του εγκεφάλου.
Ωστόσο η εξήγηση που έδωσε είναι ελλιπής, καθώς το πρόβλημα της αλληλεπίδρασης δύο «ουσιών» (ύλη-πνεύμα) αν αυτές υποτεθούν εντελώς διαφορετικές δεν είναι εύκολο να επιλυθεί, και η αναφορά του στην επίφυση δεν έχει ούτως ή άλλως καμία επιστημονική βάση.
Αργότερα το ίδιο ζήτημα επαναπραγματεύεται ο Άρνολντ Γκέλινγκς (Arnold Geulincx, 1624 – 1669), Φλαμανδός φιλόσοφος που θεωρείται οπαδός και συνεχιστής του Καρτέσιου, και ο Νικολά Μαλμπράνς (Nicolas Malebranche, 1638 – 1715), Γάλλος φιλόσοφος που επεδίωξε να συνθέσει τον Αυγουστίνο με τον Καρτέσιο.
Τα ερωτήματα επανέρχονται:
Πώς αλληλεπιδρούν αυτοί οι δύο κόσμοι;
Τι είναι αυτό που κάνει το χέρι να σηκώνεται;
Ποια είναι η αιτία της κίνησης;
Παρότι οι θεωρήσεις του Μαλμπράνς ότι «το πνεύμα είναι πεπερασμένο και ως τέτοιο δεν μπορεί να αποτελεί αιτία», και από την άλλη «η ύλη δεν μπορεί να είναι αιτία η ίδια, ως παθητική οντότητα χωρίς ιδέες» μοιάζουν αυθαίρετες, ωστόσο απτόητος οδεύει προς το συμπέρασμα του ότι άρα αιτία μπορεί να είναι μόνο η παρέμβαση του Θεού.
Εφόσον δεν υπάρχει ενότητα μεταξύ σώματος και ψυχής, τη σχέση μεταξύ ιδεών και εμπειρικής πραγματικότητας εγγυάται μόνο μια διαμεσολάβηση εκ των άνω.
Το πρόβλημα του καρτεσιανού φαντάσματος στη μηχανή, ενός από τα πιο γνωστά προβληματικά σημεία του συστήματος του Ντεκάρτ, υποτίθεται επιλύεται, αλλά κατά ένα παιχνίδι των λέξεων αρκετά ειρωνικό, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό δε γίνεται παρά με την επιστράτευση ενός από μηχανής θεού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου